Saturday, November 6, 2010

Entering the race........

Though an ardent believer of the empowering power of internet, I did not enable a connection at my home in Walling (Syangja District) this time when I stayed for around 40 days. Many reasons contribute to it. My ‘friend’ businessman who runs a sort of franchisee of a Pokhara-based ISP had promised a concession, but I refused. (His normal charges for a wireless connection for the laptop when no hardware is required is 4,000 plus and the monthly rental extra on top of that!)

This, none the less, gave me an opportunity to take a closer look at the remote end of a phenomenal process. Ever since I am swayed by the fat account of a flattening world by Thomas L Friedman, I have strange recurring dreams. Sometimes I think of the day when all households in Nepal will be connected to internet and I can manage a website to compare the prices of vegetables in different parts of the town. 

For now, I am satisfied with getting to download important news and articles on to my laptop directly. The same friend who also runs a cybercafé had allowed me to connect my laptop to the internet. So it saved me from the arduous routine of downloading stuff in the PCs and then transferring it to a pen drive to carry along. For more than a month, I became a loyal and regular visitor of the ‘cyber’ (that is what they call it there).

It was mostly visited by teenagers. Many a times, I found boys and girls taking help of the operator in setting up an email account. Some people came with photographs and passports to be scanned and mailed to certain email addresses of people abroad. They were the people aspiring to go abroad for work.

When much debate is going on world over about the merits and demerits of the ‘wild social ether’, I try to find deep implications of simple instances at a cyber café in a town of Nepal. Googling for impact of globalization on the third world countries like Nepal, I find what I always do not want to believe. It will affect us negatively. Critics say the backward countries cannot update their mechanism and hence fare worse in the tough competition. What they actually mean, if you are listening Mr Friedman, is that the playing field is leveled but slanted to favor the major powers.


The whole sense of impact of the internet for a society like ours lies in the choices it gives us. The choice of communications. It provides us options to see, learn and exchange ideas to widen the reach.
Internet is one of the major factors in the globalization of information and economics. Some argue that it is also the path toward ultimate democracy and transparency in government. Maybe that is true. But, till now, even in the developed countries, it remains a distant possibility.

Barack Obama used Facebook to mobilize his small donors effectively to unite against the tycoons but that is the only example we can quote on political positivism of internet till now. Lately, reports of Twitter and Facebook being misused by politicians and paid feeds and ads in Twitter, Facebook and You Tube have proved that any medium is as good as the ethics of the politicians. But that is too far to be of any concern for the young people trying to touch the magical world of internet in a small cubicle in this cyber café. 

Sometimes, I have to do a shhh… to a pair of boys who hang together in a PC cubicle and loudly enjoy their foray into the wild web. Sometimes, the Google-talk of a woman with her husband irritates me when she goes on and on from a cubicle next to me. But mostly, I enjoy the liveliness there. 

Back in my room in the evening, sifting through all the materials I saved on to my laptop during the day, I start to feel the shift. The wireless icon in my laptop glows green to show that connections are available. This realization gives me an unknown happiness and hope. (I am technically just one ‘password’ away from unlimited twenty four hour internet connection at my home in a small town in Nepal.) 

How does it affect us? What are the evident changes and impact? This is one of my favorite bed time musings. 

Contrary to general pontification, the irony is that it also has within itself the choice of narrowing. With the advent of Nepali Unicode, a strong group has emerged among my Facebook friends who use Nepali for all communications. And most of them do not live in Nepal. I realized it was so peculiar and obvious in my wall posts only when an American friend asked, “Are your posts in Sanskrit?”

A young boy occupying a chamber next to me in the cyber café one day was shouting excitedly over a phone, “I have just now opened a Facebook account and added you…please confirm my request…” 

I am still undecided whether this is the right way of entering the race where others are way ahead. The boy, I know is trying to catch his ears the other way round. But, for now, at least stepping onto the track and getting the feel matters. 

dinkar.nepal@yahoo.com
Waling ,Syangja.


The writer writes on Republica National daily.
http://myrepublica.com/portal/index.php?action=news_details&news_id=24952

स्याङ्जाको वालिंग मा दुखद दुर्घटना: एकको मृत्यु

 By Rajan poudel 


स्याङ्जाको वालिङमा दुई मोटरसाईकल एकआपसमा ठोक्किदा एक जनाको मृत्यु भएको छ । मृत्यु हुनेमा वालिङ् १ का १८ वर्षिय रमेश थापा रहेको वडा प्रहरी कार्यलय वालिङ्गले जनाएको छ । दुर्घटनामा परी दुई जना गम्भीर घाईते भएका छन् । स्याङजाको वालिङबाट मिर्दीतर्फ गैरहेका २ मोटरसाईकल गएराति एकआपसमा ठोक्किंदा २ जना गम्भीर घाईते भएका छन् । एकैदिशातिर गैरहेका ग ५ प १७२० र ग ५ प ९११ नम्बरका मोटरसाईकल एक आपस ठोक्किदा वालिङ १ का १९ वर्षीय नवल कुँवर र वालिङ ३ का १९ वर्षीय भीम थापाको पोखरामा उपचार भैरहेको छ

Introduction about Sel Roti !

Sel Roti 





Sel roti is a homemade circular-shaped bread prepared during Tihar, a widely celebrated Hindu festival in Nepal. It is made of rice flour with adding customized flavors. A semi liquid rice flour dough is usually prepared by adding milk, water, sugar, butter, cardamam, clove and other flavors of personal choice. The ingredients are mixed well by stirring. Once the semi liquid dough is ready, it is poured by hand on homemade shortening or oil in circular shape and cooked on low heat until it turns light brown on both sides. The smell of Sel Roti spreads all over the house and adds festive mood. The smell gets family members to run to the kitchen to have first bite of the festival. Sel Roti are cooked in bulk and can be stored on room temperature for a couple of days. Sel roti are often sent as special gifts to family members living away from home.

स्याङ्गजा मा देउसी खेल्ने को लहर !

स्याङ्गजा ली रिपोर्टर

नेपालीहरुको दोस्रो ठुलो पर्व तिहारको अवसरमा स्याङ्गजा मा देउसी भैलो खेल्लेको चहलपहल बढेको छ । तिहार नजिकिदै गर्दा स्याङ्गजा का बिभिन्न सघंसस्था, क्लव, तथा युवायुबतीहरु, बिद्यार्थीहरु देउसी खेल्ल सदरमुकाम तथा गाउ गाउमा हिडिरहेका छन ।
तिहारको समयमा देउसी भैलोको भाकामा गित गाएर नाचेर मनोरञ्जन गर्ने चलनरहेको छ ।  सदरमुकाम स्याङ्गजा ,गल्यंग बजार ,वालिंग ,बयर घारी र बिभिन्न गाबिस भरि का चोकचोकमा देउसी भैलो खेल्न  बुढापाका, युवायुबती, महिला बिद्यार्थीहरु एक भएर हिडिरहेका छन । परापर्बकालदेखि चल्दै आएको पर्बलाई जिबन्त राख्नुको साथै यसको आफनै बिषेश महत्व रहेकोले यसरी देउसी भैलो खेल्दै हिडेको बुढापाकाहरु बताउछन ।
घरघरमा देउसी भैलो खेल्ल आउने समुहहरुलाई आफनो दक्षता अनुसार दक्षिण दिने गरिएको छ । पछिल्लो समयमा देउँसी भैलोको नाममा पैसा असुल्ने कार्य समेत गरिएको र्सबसाधरणहरु ब्ाताउँछन । आर्थिक, सामाजिक, सास्कृंति रुपमा देउसी भैलोको महत्व रहे पनि यसलाई बिकृति बिसङगति तर्फनलगि संरक्षण तथा सर्म्बर्द्धन गर्नु अहिलेको आवश्यकता रहेको बिशेषज्ञहरु बताउँछन । ।
बर्षो एक पटक आउने तिहारमा परम्परागत रुपमा खेलिने देउसी भैलोलाई निरन्तरता दिन र समाजीक सास्कृतिक प्रयोगको थालनि गर्न समेत स्याङ्गजा ली हरु  लागेका छन । समाज आधुनिक हुदै जादा देउसी भैलोका स्वर र शैलीहरुमा पनि परिर्बतन आउ थालेको स्थानियवासिहरु बताउदै आएका छन ।

Friday, November 5, 2010

मृगौला रोगी मगरद्वारा सहयोगको अपिल


स्याङ्गजाली रिपोर्टर !
कार्तिक १९ ,
स्याङ्जा विरुवा अर्चले-३ स्थायी घर भएका  ३९ वर्षका गणेशबहादुर रानाले आफ्नोे दुवै मृगौला निस्क्रिय भएको भन्दै जीवन रक्षाका लागि सबैलाई अपिल गरेका छन्।
पोखरामा युवा जागरण समूह, पोखराले बुधबार आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै सो अपिल गरेका हुन्। आर्थिकस्तर कमजोर भएका मगरको एक श्रीमती र दुर्इ छोरा रहेको र उनको  कमाईबाट नै घर चल्ने भएकाले आफ्नोे जीवन रक्षाका लागि सबैसँग अपिल गरिएको उनले बताए।
मृगौला प्रत्यारोपणका लागि १६ लाख र हप्तामा दुर्इपटक डाइलोसिस गर्नुपर्ने डाइलोसिस गर्दा हप्तामा पाँच हजार खर्च लाग्ने पत्रकार सम्मेलनमा जानकारी गराइयो।
पत्रकार सम्मेलनमा युवा जागरण समूहले गणेश बचाउ अभियानका लागि दुर्इ हजार सहयोग रकम हस्तान्तरण गरेको छ। आर्थिक सङ्कलन उपसमितिका अध्यक्ष तथा पीडितका बावु लेमबहादुर रानालाई समूहका अध्यक्ष हुमनाथ बरालले उक्त रकम हस्तान्तरण गर्नुभएको हो।
त्यस्तै कार्यक्रममा आदिवासी जनजाति पत्रकार समूह कास्कीका उपाध्यक्ष बीबी आलेले एक हजार, मानव विकास मञ्च, नेपालका केन्द्रीय अध्यक्ष तथा पत्रकार पौडेलले पाँच सय र पोखरा-१७ का भीमबहादुर मास्कीले दुर्इ हजार र दिनेश कार्की र मिनु कार्कीले एक हजार रूपैयाँ हस्तान्तरण गर्नुभयो।
पीडित मगरलाई सहयोग जुटाउन युवा जागरण समूहले आगामी दिनमा सङ्घसंस्थासँग सहयोगको अपिल गर्नुको साथै घरदैलो कार्यक्रमको आयोजना गरिने उपाध्यक्ष टीकाप्रसाद पौडेलले जानकारी गराउनुभयो।
उनलाई सहयोग गर्न चाहनेले फेवा फाइनान्सको खाता नं ००२०००००३३१ मा रकम जम्मा गर्न सकिने छ। पीडितलाई अर्च जुटाउन उनकै पिता लेमबहादुर रानको संयोजकत्वमा ११ सदस्यीय कार्यसमिति समेत गठन गरिएको छ। जसअनुसार पम्पासिन पुन, मानबहादुर राना, लोकबहादुर थापा, हरिप्रसाद आचार्य, विनोद आचार्य, जीवनसिंह थापा, बेनबहादुर गुरुङ, गंगाराम मानान्धर, राजीव गुरुङ र मिनु कार्की रहनुभएको छ। पीडित मगर केही समय कतार बसेर नेपाल फर्किएका हुन् स्याङ्जामा बस्दै आएका उनी उपचारका लागि पोखरामा आएको तीन महिना भएको छ

Thursday, November 4, 2010

भन भन देउसे को थिए बलि राजा ??

दिदीबहिनी दाजुभाइको प्यारो मिलनको चाड तिहारको अर्को रमाइलो पक्ष देउसी भैलोको नाचगान पनि हो । देउसी भैलो खेल्न युवन र केटाकेटी मात्र होइन, बूढै उमेरका मान्छे पनि रौसिन्छन् । टोली नाइकेले लयखार ढड्ढमा नाटकीय शैलीले भट्याउने र सहभागीहरूले देउसिरे, भैलो, भैलीराम् घन्काउँदै सामूहिक रूपमा नाच्ने चलन नेपालको मौलिक विशेषता हो । नाच्ने क्रममा घरपरिवारलाई सुखसमृद्धिको शुभकामना दिंदै यस घरको मन ठूलो छ हात ठूलो छ, देउसे भैलेलाई मुठीखोलेर पैसा दिन्छन्, मिठामिठा परिकार दिन्छन् भनी खूब फुक्र्याइन्छ । त्यसै क्रममा हामी त्यसै आएका हैनौं, बलिराजाले पठाको । आपत पर्‍यो बलि राजालाई, सहयोग माग्न आएको पनि भन्ने गरिन्छ ।
को थिए ती बलि राजा ? कुन मुलुकका र के सङ्कट पर्‍यो ? के नेपालमा गणतन्त्र आउँदा राजा ज्ञानेन्द्रलाई आपत परी नार्गाजुनको बास माग्ने अवस्था जस्तै भएको थियो तिनलाई ? कुन जुगका थिए ती ? कि जहिले पनि तिनले पठाएको भनेर पैसा मागिन्छ ? म हरेक तिहारमा यस्तै प्रश्नले ठट्टा गर्छु, देउसे भैलेहरू खिस्स हाँस्छन् बस् ।
यसपालि राजा ज्ञानेन्द्र दरबार छाडेर जाँदा बिजुली, पेट्रोल डिजल आदिको लाखौं, करोडौं रुपियाँ दरबारले नतिरेको चर्चा आयो । प्रसङ्गवश बलिराजाको पुरानो कथा कोट्याउन मन लाग्यो ।
पुराण कथाहरूमा अत्यन्त दानी व्यक्तिका रूपमा बलि राजाको नाम प्रसिद्ध छ । जसले जे माग्यो, त्यही दिने अति उदार स्वभावले गर्दा उनको तीन लोकको राज्य नै उड्यो र पातालमा विस्थापित भए । अति गरे खति हुन्छ नेपाली उखान छ । दृष्टान्तमा संस्कृत कविले भनेका छन्-
अति रूपाद्धृता सीतातिगर्वाद्रावणो हतः
अति दानात् बलिर्बद्धो हृयति सर्वत्र बर्जयेत् ।
-अति सुन्दरी भएकीले सीताको हरण भयो, अति घमण्डी हुनाले रावण मारियो, अति दानी हुनाले बलि बन्धनमा परे, त्यसैले कुनै कुरामा पनि अति नगर्नु ।)
राष्ट्रको अति शोषण, गरिब वर्गको अति उपेक्षा लोकतन्त्र न्याय र अधिकार निम्ति आन्दोलन गर्ने जनताको अति दमनको कारणले तीन चार हजार वर्ष पुरानो नेपालको राजतन्त्र परम्परा भर्खरै समाप्त भएको विश्वले देख्यो ।
देव, दानव, असुर मूलतः एउटै पुर्खाका शाखा सन्तान थिए । टाढाटाढासम्म फैलिदै भएपछि जमिन, जड्ढल, पानी पशु आदि कारणले परस्पर विरोध बढ्दै र एउटा पक्षले अर्को पक्षमाथि आक्रमण गरी गाई वस्तुदेखि, गाउँ वस्ती र राज्यसमेत कब्जा गर्ने होड बढ्दै गयो । कहिले समुद्र मन्थन जस्ता साझा उत्पादनका कुरा देवपक्षले लुट्थ्यो, कहिले देवपक्षको सम्पत्ति र स्वर्ग असुर पक्षले कब्जा गथ्र्यो । यस्तै प्रतिस्पर्धामा दानव कुलका शक्तिशाली राजा बलिले इन्द्रको स्वर्ग कब्जा गरे । साधन सम्पन्न, शीतल, समृद्ध, सुखी र स्वस्थ, दीर्घायु हुने र प्रशस्त सुन पाइने ठाउँहरूलाई त्यसताक स्वर्ग, सुरलोक, वैकुण्ठ आदि भनिन्थ्यो । सुमेरु, -पामीर) तियान सियान, त्रिविष्टप -तिब्बत) कास्मिर, सिरिया आदि थुप्रै 'स्वर्ग' थिए । राजा बलिले त्यस्तै महत्त्वका तीन लोक जितेका थिए ।
बलि पुराण प्रसिद्ध दानव राज हिरण्य कसिपुका पनाति, प्रहृलादका नाति, विरोचन र सुरुचिका छोरा थिए । धेरै राज्य जितेपछि उनी अनेक यज्ञ, दान धर्मकर्मतिर लागेर क्रमशः महादानीको रूपमा चर्चित हुँदै गए । उनको ख्याति देखेर देवपक्षलाई असहृय हुनथाल्यो । बलिको लोकपि्रयता, सैन्य शक्ति धन आदि देखेर उनलाई युद्धबाट हराएर आआˆना राज्य खोस्ने आँट देवपक्षले गर्नसकेन र षड्यन्त्रद्वारा परास्त गर्ने योजना बनायो । इन्द्रका भाइ उपेन्द्र अर्थात् विष्णु त्यस्ता काम फत्ते गर्न खूब चतुर थिएर इन्द्रले गुहार मागेपछि विष्णुले षड्यन्त्रका तानाबाना बुने ।
भागवत -८।१८) अनुसार नर्मदा नदीका उत्तर किनारको भृगुकच्छ भन्ने ठाउँमा भृगुवंशी ब्राहृमणहरूको बीचमा बलि राजाले अश्वमेध आदि अनेक ठूलठूला यज्ञ गर्दै थिए । दानदातव्यको लहर चलेको थियो । दैत्य गुरु शुक्रचार्य प्रमुख निर्देशक थिए । त्यसैबेला एउटा पुड्के जोगी वामनको भेषमा -विष्णु) त्यहाँ पुगेर बलिको ठूलो प्रशंसा गर्नथाले । बलिले भने तपाईं यस यज्ञमा मबाट के चाहनु हुन्छ ? वामनले भने म सानो कुरा माग्छु, पक्का दिन्छु भन्ने वाचा गर्नुहोस् ।
कूटनीतिज्ञ शुक्रले यो विष्णुको छल हो भन्ने बुझेर त्यस्तो वाचा नगर्न सल्लाह दिए । तर बलिले आˆनो स्वभाव अनुसार शुक्रको कुरा नसुनी वामनले मागेको दिने वाचा गरे । वामनले बलिको खुब प्रशंसा गर्दै भने तपाईं विख्यात विष्णु भक्त प्रहृलादका नाति हुनुहुन्छ । तपाईंका पिता विरोचन, ठूला ब्राहृमण भक्त हुनुहुन्थ्यो । उहाँले देवताहरूले छल गरेर मागेको बुझेर पनि आˆनो आयु उनीहरूलाई दिनुभयो । मलाई विश्वास छ मैले मागेको कुरामा तपाईंले आˆनो वाचा पक्कै तोड्नुहुने छैन । -भागवत)
बलिले विष्णुको छल चिनेर पनि वाचा नतोड्ने वचन दिए । वामनले भने मलाई तपाईका स्वर्ग, मत्र्य र पाताल तीनवटै राज्य दिनुहोस् । किनभने तपाईं जस्ता महादानीका लागि यी तीन राज्य मामुली तीन पाइला जमिन जस्तै हुन् ।
वाचा हारेका बलिले भने मैले यी तीन लोक तपाईंलाई दिएँ । अब म बस्ने आश्रयस्थल तपाइर्ंले नै दिनुहोस् भनी खुट्टामा ढोगे । विष्णुले आˆनो मूल रूप देखाउँदै भने अब तिमी रसातलमा गएर बस Û देवता पक्षबाट कुनै खतरा भएमा म तिम्रो रक्षा गरुँला । यसरी महादानी बलिको तीनै लोकको राज्य स्वाहा भयो । विष्णुको छलले भएभरको सब कुरा गुमाएर बलि राजा भिखारी भएको देख्दा उनको उद्धार राज्य व्यवस्थामा बसेका जनता ज्यादै दुखी भए ।
अनुश्रुति -दन्त्यकथा) भन्छ बलिको पुनर्वास व्यवस्था निम्ति सघाउन अनुमति लिएर हजारौं जनता चारैतिर छरिएर सबका घरघर पुगी सामूहिक स्वरमा सहयोग माग्न थाले
भनभन साथी हो - देहि श्री,
बलि राजाले पठाए - देहि श्री,
स्वर मिलाई भन - देहि श्री,
दानी राजाले पठाए - देहि श्री,
हामी त्यसै - देहि श्री,
आपत पर्‍यो - देहि श्री,
माग्न आएनौं - देहि श्री,
सहयोग गरौं - देहि श्री,
हामी कोही - देहि श्री,
जुटेर आयौं - देहि श्री,
स्वर्गबाट - देहि श्री,
घुम्दै आयौं - देहि श्री,
कोही हामी - देहि श्री,
जसले देला मानो - उसको सुनको छानो,
जसले देला मुरी उसको सुनको धुरी,
हामीकोही - देहि श्री,
सहयोग पायौं - भैलो
मत्र्यलोकबाट - देही श्री,
तपाईंको जयहोस् - भैलो
यसरी विस्थापित बलिको सहयोग
निम्ति -देहि श्री
-धन दिनुहोस्) भन्दाभन्दै लोकलयमा 'देउसिरे' भयो ।
उसबेला त्यसरी जम्मा गरेको धन बलि कहाँ पुर्‍याइए होला । पछि क्रमशः यो मनोरन्जनको माध्यम भयो । मत्सेन्द्र नाथ जात्रामा भोटो देखाए जस्तो ।
पौराणिक कथा कति यथार्थ हो, कति काल्पनिक, तर कुनै राजा, राष्ट्राध्यक्ष, नेता, मन्त्री असल, विवेकी जनताको हित र उन्नतिमा लागिरहन्छ भने ऊ असुर, दानव, देव मानव जुनसुकै वंशको भए पनि उसलाई चाहे सत्तामा होस् चाहे बाहिर जनताले बलि राजालाई झैँ श्रद्धा, सम्मान र सहयोग गर्छन् । उसको कीर्ति युगयुग उज्यालो रहन्छ । यदि राजा नेता, मन्त्री स्वार्थी लोभी दमनकारी, जनघाती, देशमारा हुन्छन् भने सत्ताभित्र या बाहिर छँदा, बाँच्दा र मर्दा पनि उसलाई घृणाले थुकिरहन्छन् । पुराणकथाले भन्छ देवपक्षमा विष्णुले बलिलाई छलेर राज्य हड्पेका भए पनि बलिराजाको असीमित सुख्यातिले गर्दा पछि स्वयं रसातल पुगी बलिको पूर्ण सुरक्षाको व्यवस्था गरेका थिए ।
आधुनिक अनुसन्धाताहरूले स्वर्गलोक, मत्र्यलोक, पाताल, महापाताल आदिलाई पृथ्वीका विभिन्न भूभाग र द्वीपद्वीपान्तरका रूपमा समीकरण गर्दैछन् । सरदर पृथ्वीको कर्कट रेखा वरिपरिको भूभाग -प्राचीन सभ्यता विकसित भएका ठाउँ) लाई स्वर्ग समतुल्य, भूमध्ये रेखाबृत्तको गर्मी र कम उर्वर ठाउँ मत्र्य अपिका, अष्ट्रेलिया दक्षिण) अमेरिका आदिलाई पाताल रसातल, महापाताल आदि रूपमा परिभाषित गर्न खोज्दैछन् । अमरकोसले 'बलिसद्म रसातलम्' बलिको निवास रसातल हो ) भनेको छ । त्यो ठाउँ दक्षिण अफ्रिका, अष्ट्रेलया या त्यसैको समकक्षी कुनै टापू हुनसक्छ 

बेलायत बाट एक किशोरी को पिडा !

यो पत्र कोरेको दिन अक्टोबर २७। मैले नेपाल छोडेर अध्ययनका लागि संयुक्त
अधिराज्य बेलायत आएको ९ दिन भयो। तिहारमा प्यारो भाइको निधार खाली राख्दै,
आमाको अनुहारभरि आँसुका ढिका खसाउँदै भाइटीकाको अघिल्लो दिन कतार एयरवेजबाट
उच्च शिक्षा हासिल गर्न यहाँ आएकी थिएँ। लाग्दैछ , मेरा सपनाहरू तुहिन थालेका
छन्। मैले बुनेका सपनाका महलहरु भताभुङ्ग हुँदैछन्। मैले सोचेको बेलायत र यहाँ
आएर हेर्दाको बेलायतमा धेरै अन्तर रहेछ। स्वर्गको कुनै ठाउँ छाडेर नर्कमा आएकी
रहेछु भन्ने आभास हुँदैछ।कसरी सुनाऊँ, यहाँ मजस्तै नेपाली विद्यार्थी र नारीले
भोग्नुपरेको दुःख, व्यथा? जति लेखे पनि कम हुन्छ। आँसु आउँछ, मन भक्कानिन्छ तर
सहनुपरेको छ। सात वर्षअघि जनयुद्ध कालमा विद्रोहीको आक्रमणमा परेर मेरा बाको
निधन भयो। बेनी आक्रमणको त्यो नमीठो घाउ निको नहुँदै २०६० सालमा माओवादीको बम
विष्फोटमा परी आमाको दाहिने हात गुम्यो। भर्खर नौ कक्षामा पढ्दै गरेकी ममाथि
सारा घर -परिवारको र ५ वर्षको अवोध भाइ सम्हाल्ने जिम्मेवारी आइलागेको थियो।
एउटा हात गुमाए पनि मलाई मेरी आमाले दुःख, कष्ट गरेर बाह्र अर्थात् प्लस टुसम्म
पढाउनुभयो। बाको सपना साकार पार्ने मेरो लक्ष्य थियो। नेपालमा हुने शिक्षाको
राजनीति , देशको अवस्था र घरको स्थितिले गर्दा घरजग्गा बैंकमा राखी, केही पैसा
मामाबाट सहयोग लिई आठ लाख रुपैयाँ खर्च गरेर यहाँ आएकी हुँ।

जम्मा एक लाख बीस हजारको ट्राभल चेक लिएर यहाँ आएँ। ट्राभल चेक साट्दा ९२३
पाउण्ड पाएकी थिएँ। यहाँ आएको नौ दिन भइसक्यो। मसँग अब जम्मा ५७५ पाउण्ड छ। यो
लण्डन सहर कति महँगो छ भने अबको एक महिनाभित्र कुनै काम पाइनँ भने म नेपाल
फर्कनुको विकल्प छैन। ट्राभल टुरिज्म पढ्न आएकी थिएँ। आएकै दिन कलेज निलम्बनमा
परेको थाहा पाएँ। छानोबाट खसेजस्तै भएँ। अब के गर्ने होला , कहाँ कसलाई भन्ने
होला भनेर डर लागिरहेको थियो। अझ दुःखको कुरा त कन्सल्टेन्सीले देखाएको कलेजको
भवनमा प्रत्येक फ्ल्याटमा गरी ६ वटा छुट्टाछुट्टै कलेज सञ्चालित रहेछन्। लन्डन
कलेज अफ इन्जिनियरिङ एण्ड म्यानेजमेन्ट र एङ्गलियन कलेजलगायत अरु कलेज एउटै
भवनमा सञ्चालित छन्। कति अस्तव्यस्त छ भने त्योभन्दा त मैले अध्ययन गरेको
बागलुङकै गाउँको एउटा उच्च मावि धेरै कुरामा सक्षम थियो।

सुनेकी छु, यहाँ १५० भन्दा धेरै नेपाली अलपत्र छन्। कति नेपाल फर्किए। तर,
अधिकांश फर्किन पाएका छैनन्। एक नेपाली विद्यार्थीले आत्महत्या गरे रे। कोही
पागल भए रे। सुनेको छु, एक नेपाली युवती अफ्रिकीबाट बलात्कृत भइन्। यतिका घटना
हुँदा पनि नेपाल सरकार, शिक्षा मन्त्रालय र पैसामा बिकेका कन्सल्टेन्सीहरुलाई
यहाँका नेपाली विद्यार्थीबारे कुनै चिन्ता छैन। २ हजार रेमिटेन्स भित्रिन्छ
भन्ने धारणा बाकेका शिक्षा मन्त्रालय प्रत्येक विद्यार्थीबाट बाहिरिने लाखौँ
रुपैयाँको गणना गर्दो रहेनछ।

म यहाँ फसे पनि अब आउने साथीहरुलाई आग्रह गर्छु, यहाँ आउँदा वा अरु कुनै देशमा
जाँदा राम्ररी बुझेर मात्र जानुहोला। कसैको भ्रम र झूठा आश्वासनमा नपर्नु होला।
हामी मिल्यौँ भने हाम्रो पैसाले नेपालमै भव्य युनिभर्सिटी बन्न सक्छ। नाम
राखौँ, सगरमाथा युनिभर्सिटी वा भेरी कर्णाली इन्टरनेशनल युनिभर्सिटी जहाँ
संसारबाट विद्यार्थी पढ्न आऊन्। हामी १०० जना मिल्दा त्यो सम्भव छ भने नेपालबाट
बाहिर पढ्न जाने हजारौँ मिल्ने हो भने र त्यो पैसा शैक्षिक क्षेत्रमा लगानी
गर्ने हो भने नेपाल विश्वको प्रमुख शैक्षिक केन्द्र बन्न सक्छ मलाई नेपाल
छाडेर आएकामा धेरै पछुतो छ। पैसा कमाउन नसके पनि नेपाल बसेर केही गरेकी भए बाको
सपना साकार पार्थेँ होला। त्यसैले यहाँ आउन चाहने जोकोहीले एक पटक बुझेर मात्र
आउनुहोस्। देशको माया छ भने देशमै केही गर्नुस्। नयाँ नेपाल र नयाँ संविधान
निर्माणको यो महत्वपूर्ण क्षणमा देशको शिक्षित वर्ग विदेशिएपछि संविधान कस्तो
बन्ला ? त्यसैले नेपालमै केही गरौँ। मैले यहाँ कमाएर घरको ऋण तिर्ने कुरा त परै
जाओस् मलाई खान बस्न र अर्को वर्ष कलेजको फिः तिर्ने पैसा कमाउन पनि गाह्रो
भएको छ। त्यसैले अबको एक वर्षभित्र म जसरी पनि नेपाल फर्कन्छु। म वाचा गर्छु ,
नेपाल फर्केर नेपाल र नेपालीको लागि केही गर्छु। मलाई छातीभरि नेपालको माया
हुने नेपालीको साथको खाँचो छ। आउनुहोस्, हामीसँगै मिलेर नयाँ नेपाल निर्माणमा
जुटौँ।


अनिता थापा छेत्री ,बेलायत बाट 

ग्रामीण सूचना केन्द्रमा जिल्ला विकास समितिको ध्यान पुगेन



स्याङ्जा जिल्ला पुतली बजार नगरपालिका वडा नं १३ स्थित नेपाल सरकार, सूचना प्रविधि उच्चस्तरीय आयोग र जनएकता युवा कल्बद्वारा संयुक्तरूपमा सञ्चालित ग्रामीण सूचना केन्द्रमा जिल्ला विकास कार्यालय स्याङ्जाको ध्यान नपुगेको गुनासो स्थानीयवासीले गरेका छन्।
२०६४ सालमा स्थानीय युवाहरुको सक्रियतामा भैली खेलेर सङ्कलन गरिएको २५ हजारले सुरुवात गरेको ग्रामीण सूचना केन्द्र अहिले व्यवसायिक तथा सीपमूलक कार्यक्रम सञ्चालन गरेर समेत आम्दानी गर्ने गरेको भए तापनि स्याङ्जा सदरमुकामदेखि सात किलोमिटर पश्चिममा रहेको सूचना केन्द्रमा भने जिल्ला विकास कार्यालय स्याङ्जामा पटक-पटक निवेदन दर्ता गराउँदा समेत  ध्यान नदिएको गुनासो स्थानीय युवा केदारप्रसाद अर्यालले गुनासो गर्नुभयो।
३३ फिट लम्बाई १९ फिट चौर्डाई भएको दुर्इ तले पक्की भवन निर्माण कार्य समेत नेपाल सरकार अर्थ मन्त्रालयको तीन लाख आर्थिक सहयोग, सभासद् राहत कोषबापत ७५ हजार पुतली बजार नगरपालिकाको एक लाख ५० हजार पेलकाचौर गाविसको १० हजार स्थानीयस्तरबाट छ लाख नगद प्रदान गरिने छ।
त्यस सूचना केन्द्रले अहिलेसम्म कम्प्युटर बेसिक कोर्षमा ६५ जना र सिलाई कर्टाईमा  एक सयभन्दा बढीले सीप सिकिसकेको स्थानीयवासीले बताएका थिए।
सूचना केन्द्रमा पर्याप्त स्रोत र साधन भएको भए तापनि कुनै निकायले चासो दिन नसकेको कारण प्रभावकारी बन्न नसकेकोमा दुःख व्यक्त गर्दै सम्बन्धित सरोकारवालाले चासो देखाउनुपर्नेमा स्थानीबासीले दुखेसो पोखेका थिए।
सूचना केन्द्रमा नेपाल सरकार सूचना प्रविधि उच्चस्तरीय आयोग काठमाडौंको सहयोगमा दुर्इवटा कम्प्युटर, एक थान फ्याक्स मेसिन,एक थान स्क्यानर, वेव क्यामरा लगायत पाँचवटा सिलाई कर्टाईका मेसिन तथा राष्टिय दैनिक पत्रपत्रिका साथै करिब तीन सयजति ज्ञानगुनका पुस्तक राखिएकोले विद्यार्थी युवा पाकाका लागि समेत सूचना केन्द्र  उपयोगी बन्दै जान थालेको एक विद्यार्थी प्रतिमा अर्यालले बताइन्।
सरोकारवालाको समयमा नै ध्यान पुग्न नसकेको कारण स्थानीय बासिन्दालगायत आसपासका गाविसका जनता अवसरबाट बन्चित भएको स्थानीय शिक्षक कृष्णप्रसाद अर्यालले बताए

पन्चासेमा होमस्टे को सुबिधा !

पर्यटकीय क्षेत्र आसपासका गाउँमा होम स्टे सुविधा उपलब्ध भएपछि पर्यटक आवागमनमा वृद्धि भएको छ ।

कास्की, पर्वत र स्याङ्जाको सिमानामा पर्ने पन्चासे, पर्वतको चित्रे र कास्कीको भदौरेका बासिन्दाले होमस्टे सेवा सञ्चालन गरेपछि पर्यटक बढेका हुन् ।

पन्चासे घुम्न आउने आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक स्वागतका लागि 'होम स्टे' सुविधासहित स्वागत सत्कार हुन्छ ।

पहिले सेवासुविधा उपलब्ध नगराउँदा पन्चासेमा पर्यटक संख्यामा वृद्धि हुन नसकेपछि अहिले प्रभावित क्षेत्रका बासिन्दा पर्यटक आकर्षण गर्ने होडमा लागिपरेका छन् । स्थानीयको प्रयासपछि पर्वत, कास्की र स्याङ्जा गरी ३ जिल्लाको संगममा २५ सय १७ मिटर उचाइमा रहेको पन्चासे क्षेत्र ग्रामीण पर्यटनको नमुना बन्न थालेको छ । होम स्टे सञ्चालन भएपछि दैनिक २ दर्जनभन्दा बढी आन्तरिक र बाह्य पर्यटक आउने गरेको स्थानीयले बताएका छन् ।

पन्चासे र वरपरका गाउँमा ग्रामीण पर्यटनका लागि पूर्वाधार विकास गरिएकाले नयाँ गन्तव्य बन्न लागेको हो । पदयात्राका लागि ख्याति कमाएको प्राकृतिक र जैविक विविधताले भरिपूर्ण पन्चासे क्षेत्रमा पर्ने पर्वतको आर्थर र चित्रे गाविस तथा कास्कीको भदौरे गाविसमा पर्यटकका लागि 'होमस्टे' सुविधा सुरु भएको छ ।

पन्चासेको विकासमा क्रियाशील माछापुच्छ्र्रे विकास संघ र पन्चासे धार्मिक एवम् पर्यटकीय क्षेत्र विकास समितिको पहलमा स्थानीय गुरुङ समुदाय बाहुल्य बस्तीमा आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकका लागि घरमै बसेर खाने, सांस्कृतिक र मौलिक पहिचान झल्कने लोकसंस्कृति देखाउने व्यवस्था मिलाइएको छ ।

पन्चासे अवलोकनका लागि आउने पाहुनालाई आवश्यकताअनुसार मनोरञ्जन दिएर खुसी पार्ने गरेको पन्चासे पशुपालन समूहकी सचिव हितमाया गुरुङ बताउँछिन् ।

चित्रेका १ दर्जन, भदौरेका २ दर्जन र आर्थर गाविसमा त्यति नै संख्यामा घरमा आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकका लागि सुविधायुक्त वातावरण तयार गरिएको छ ।

पन्चासे क्षेत्रको १ गाउँमा बास बसेपछि दिनभर पन्चासेको पदयात्रा सकेर साँझ अर्को गाउँमा पुगेर विश्राम लिन सक्ने व्यवस्था मिलाइएको पन्चासे क्षेत्र विकास समितिका अध्यक्ष गोपाल गुरुङले बताए । रासस

सहमतिका लागि विदेश नधाई स्वदेशमै दलहरुसँग छलफलमा बस्न गगन को आग्रह !

Rajan poude
नेपालि कांग्रेस केन्द्रिय सदस्य एवं युवा नेता गगन थापाल एकीकृत नेकपा माओवदी खुल्ला रुपमा बहस र छलफलमा आए नेपालि कांग्रेस जनुसकै बुधामा पनि सहमति गर्न तयार रहेकोे बताउनुभएको छ । स्याङ्जाको गल्याङ्गमा आयोजित विद्यार्थि सम्मान कार्यक्रमलाई हिजो सम्बोधन गर्दै युवा नेता थापाले माओवदी सहमतिका लागि छलफलमै आउन नचाएको आरोप लागाउनुभएको हो । सहमतिका लागि विदेश नधाई स्वदेशमै दलहरुसँग छलफलमा बस्न थापाले माओवदी अध्यक्ष प्रचण्डलाई आग्रह गर्नुभएको छ । सहमति भन्दै हिडने माओवदीले छलफलका लागि समय नदिएको गुनासो गर्नुभएका थापाले मओवदी लडाकु ३÷४ हजार नभई १०÷११ हजार नै विभिन्न सुरक्षा निकायहरुमा समायोजन गर्न कांग्रेस तयार रहेको बताउनुभयो । कार्यक्रममा शैक्षिक सत्र २०६६ को प्रवेशिका परिक्षामा जिल्लाबाट उत्कृष्ट अंक ल्याउने विभिन्न विद्यालयका करिब ४ सय विद्यार्थिलाई सम्मान गरिएको छ 

Tuesday, November 2, 2010

मादल बनाउन भ्याइनभ्याइ

आधुनिक संस्कृतिका बाजाको प्रयोग बढे पनि ठाउँठाउँमा खुलेका युवाक्लब, आमा समूह र ग्रामीण भेगका मानिसहरूले उत्तिकै अभिरुचिपूर्वक मादल किन्ने गरेको व्यवसायीहरू बताउँछन् । अझ वैदेशिक रोजगारीका सिलसिलामा विदेश पुगेर बिदामा घर फर्केकाहरूले यो वर्ष मादल किन्नमा विशेष चासो देखाइरहेकाले व्यवसायीहरू उत्साहित भएका छन् ।
लोक–संस्कृतिको प्रतीकका रूपमा रहेका मादल, खैंजडी, तबला, डमरुलगायतका वाद्यवादनका सामानहरू लोप हुँदै गई आधुनिक बाजाले बजार पाइरहेको अवस्थामा पनि व्यास–२, भोर्लेटारचोकमा मादलपसल खोलेर बसेका दीपेन बस्नेत र उनकी पत्नी मञ्जु बस्नेतलाई यतिबेला मादल बनाउने चटारो छ । 
ऋतु म्युजिक सेन्टरका प्रोप्राइटरसमेत रहेका बस्नेतले मादल, खैंजडी, डमरु र तबला बनाई प्रशस्त आम्दानी गरिरहेका छन् । बजारमा आधुनिक बाजाको माग भए पनि ग्रामीण क्षेत्रमा भने यस्ता बाजाले प्राथमिकता पाउने गरेको दीपेनको भनाइ छ । लोकसंस्कृतिका पारखी नै आफ्नो ग्राहक भएको उनले बताए । 
दैनिक १५ जना ग्राहकले मादलसहितका परम्परागत बाजा खरिद गर्ने उनले जानकारी दिए । उनका अनुसार तनहुँका अतिरिक्त कास्की, लमजुङ, गोरखा र स्याङ्जा जिल्लाबाट यस्ता बाजाको माग बढी हुने गरेको छ ।
परम्परागत बाजाकै व्यापारबाट उनले मासिक ३० हजारभन्दा बढी आम्दानी गर्ने गरेका छन् । सोही आम्दानीबाट उनले दमौलीमा १३ लाखको लागतमा घर निर्माण गरिसकेका छन् । 
तिहारमा अघिल्लो वर्ष क्यासेटको माध्यमबाट देउसी¬–भैलो खेल्ने गरेकाहरूले पनि यो वर्ष मादल नै प्रयोग गर्ने बताएकाले बढी मादल बिक्री हुने अपेक्षा गरेको बस्नेतले बताए । “लोक–संस्कृतिको संरक्षण गर्ने हो भने पनि यस्ता बाजाहरूको प्रयोग गर्नुपर्छ,” उनले भने । 
त्यस्तै व्यास–१० का बुद्धिबहादुर वादी पनि यतिबेला मादल बनाउनमै व्यस्त छन् । करिब २० वर्षदेखि मादल बनाउने पेसामा लागेका उनी आफ्नो कामबाट सन्तुष्ट भएको बताउँछन् । 
उत्तीसको काठ, बाख्रा, गोरु तथा गाईको छालाबाट मादल बनाइने गरेको छ । दमौली मादल पसलका प्रोपाइटर रहेका बुद्धिबहादुरले मादलका कच्चा पदार्थहरूको अभावमा आफूहरूले सोचेभन्दा कममात्र मादल उत्पादन गर्न सकिएको बताए । 
उनले मादल बेचेर मासिक १५ हजारसम्म आम्दानी गर्ने गरेका छन् । उनको मादल तनहुँका अतिरिक्त लमजुङ, कास्की, गोरखा, बाग्लुङ, पर्वत, स्याङ्जालगायतका ठाउँमा खपत हुने गरेको छ ।
भजनकीर्तन, रतौली, लोक तथा दोहोरी गीत, देउसी भैलोलगायतका कार्यक्रममा मादलको प्रयोग हुँदै आए पनि अहिले आधुनिक बाजाहरूमा मानिसको आकर्षण बढ्दै गएकोमा उनी दुःखित छन् । “अहिले धेरै आधुनिक बाजातर्फ आकर्षित छन्,” उनी भन्छन्, “यसरी आधुनिक बाजातर्फ आकर्षित बढ्दै जाँदा लोकसंस्कृति लोप हुन जान्छ ।”
मादल बनाउने र बिक्री गर्ने पेसालाई पछिल्लो पुस्ताहरूले चासो नदिएकोमा पनि उनी उत्तिकै दुःखित छन् । पछिल्लो समयमा पश्चिमी संस्कृतिलाई बढवा दिने गरी देउसी खेल्नुभन्दा आफ्नै मौलिक सस्कृति झल्कने मादलको तालमा भैली देउसी खेल्न सके नेपाली संस्कृतिको संरक्षणमा टेवा पुग्ने उनी बताउँछन् । 
 

आलमदेवी मन्दिरको संरक्षण र सर्म्वर्द्धनका लागि आमभेला गरियो


गल्याङ, १४ कात्तिक।स्याङ्जा जिल्ला तुलसीभञ्ज्याङ गाविस वाड नं ६ स्थित आलमदेवी मन्दिरको संरक्षण र सर्म्वर्द्धन पुर्‍याउने उद्देश्यले  आलमदेवी मन्दिर संरक्षण उपभोक्ता समितिको आयोजनामा आमभेला सम्पन्न भयो।
मन्दिर करिब तीन सय वर्ष पुरानो भएको र त्यसको संरक्षण र सर्म्वर्द्धनमा कसैको चासो जान नसकेका कारण स्थानीयवासीकै पहलमा मन्दिरको जगेर्ना गर्नुपर्ने पुर्खादेखि नै पूजाआजा गर्दै आहिरहेका मन्दिर पुरानो र जीर्ण भएका कारण त्यसलाई बचाइराख्नुपर्ने जिम्मेबारी युवा पुस्ताको काँधमा आएकोले त्यसलाई लामो समयसम्म जोगाइराख्नुपर्ने भन्दै आमभेलाको आयोजना गरिएको हो।
कार्यक्रममा वक्ताहरुले राजा महाराजाका कुलदेवताका रूपमा स्थापित भएको भए पनि हाल आएर त्यसको संरक्षण तथा सर्म्वर्द्धनमा हाम्रो जिम्मेवारी बढेकोले त्यस मन्दिरको निर्माणका लागि स्वतफूर्तरूपमा चन्दा सङ्कलन गरी करिब दुर्इ किलोमिटर कच्ची मोटरको बाटो एक लाख ५०हजारको लगानीमा निर्माण गरिएको रनिर्माण कार्यमा सामग्री ओसार पसारका लागि बाटो आवश्यक पर्ने भएकाले सो कार्य पूरा गरिएको हुलाक आलमदेवी ग्रामीण सडक निर्माण समितिका अध्यक्ष विश्वनाथ अर्यालले जानकारी गराउनुभएको थियो।
आमभेलामा हरिकीर्तन समितिका अध्यक्ष ओमप्रकाश अर्याल, आलमदेवी मुल पूजा व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष क्याप्टेन नैनासिंह थापा, सदस्य सु. कुविर गाहामगर, शेबहादुर बराल, शिव पार्वती आमा समूहकी अध्यक्ष पर्ण्र्ााला अर्याल, समाजसेवी उमाकान्त अर्याल, लिलाबल्लभ अर्याल लगायतले आलमदेवी मन्दिर धार्मिक तथा ऐतिहासिक, पर्यटकीय दृष्टिले समेत महत्त्वपूर्ण स्थान भएकाले त्यसको संरक्षणमा सबै  मिलेर अगाडि बढ्नुपर्नेमा जोड दिनुभएको थियो।
स्थानीयवासीको वृहत सहभागिता रहेको कार्यक्रममा आलम देवी संरक्षणमा कुनै पनि निकायले चासो नदेखाएको गुनासो गर्दै सरोकारवालाले चासो देखाउनुपर्ने बताएका थिए।
कार्यक्रमको अध्यक्षता आलमदेवी संरक्षण उपभोक्ता समितिका उपाध्यक्ष विश्वनाथ अर्यालले गर्नुभएको थियो भने सञ्चालन सचिव टीकाराम अधिकारीले गर्नुभएको थियो

Monday, November 1, 2010

शिरुबारी का प्रमुख व्यक्तित्व हरु :

 भु.पु. माननीय प्रतीनिधी सभा सदस्य क्या. श्री रुद्र मान गुरुङ् ,डा. श्री गणेश मान गुरुङ, माननीय न्यायाधीश श्री सत्य राज गुरुङ, सह सचिव श्री महेन्द्र मान गुरुङ्, भु.पु. डि.आई.जी. श्री हिम बहादुर गुरुङ्, माननीय सभासद श्री चन्द्र बहादुर गुरुङ्, भु.पु. माननीय राष्ट्रिय पञ्चायत सदस्य श्री हरि प्रसाद गुरुङ्  पञ्चमुल-सिरुवारीका प्रमुख राष्ट्रिय व्यक्तित्व हरु हुन् !

धार्मिक पर्यटकिय स्थल आलमदेवी मन्दिर संरक्षणमा युवाहरु

लोकनाथ मरासिनी कार्तिक १५, स्याङ्जा
स्याङ्जाको धार्मिक पर्यटकिय स्थल अर्न्तगत पर्ने आलमदेवी मन्दीर जिर्ण भइसक्दा समेत सरोकारवालाहरुले बेवस्ता गरेको भन्दै स्थानिय युवाहरु संरक्षण र संबर्द्धनमा लागि परेका छन्। तुलसी भन्ज्याङ् गाँउ विकास समिति ६ मा रहेको करिब ३ सय वर्ष पुरानो मन्दीरको संरक्षण र प्रर्वद्धन गर्ने जिम्मा युवाहरुको काधमा आएको भन्दै जिम्मेवारी पुरा गर्न युवाहरु लागि परेका हुन्। मन्दीरको जिर्णद्धारका लागि आवश्यक पर्ने सामाग्रिहरु ओसार पसार गर्न तथा त्यहँ पुग्ने भत्तजनहरुका लागि सहजताका लागि स्थानियवासि हरुबाटनै १ लाख ५० हजार रुपैया चन्दा संकलन गरी २ किलोमिटर कच्ची मटोरबाटो निर्माण कार्य समेत सम्पन्न भइसकेको छ।
स्याङ्जा जिल्लाकै चिनारीका रुपमा रहेको आलमदेवी मन्दीर संरक्षण र प्रर्वद्धनका लागि स्थानिय युवाहरुको सक्रियतामा आइतबार एक भेला समेत सम्पन्न भएको छ।
सम्पन्न भेलाले आलम देवी संरक्षणमा कुनै पनि निकायले चासो नदेखाएको गुनासो गर्दै सरोकारवालाले चासो देखाउनु पर्नेमा जोड दिएका थिए।

कृषक सम्मानित

लोकनाथ मरासिनी कार्तिक १५, स्याङ्जा





कृषिको उन्नत प्रविधिको अनुशरण एंव प्रसारण गर्न अनुकरणिय कार्य गरेबापत स्याङ्जाका दुई जना कृषकलाई जिल्ला कृषि विकास कार्यलय स्याङ्जाले सम्मान गरेको छ। ३० औ विश्व खाद्य दिवसको अवसर पारी जिल्लामा उदारणीय बन्न सफल पिडिखोला ३ का युवराज चपागाई र आरुखर्क ७ की संगिता हमाललाई आइतबार सम्मान गरीएको हो। सम्मानित कृषकहरुलाई जनहि २ हजार ५ सय नगदका साथमा दोसल्ला आढाइएको थियो। सम्मानित हुने कृषकहरु मध्ये युवराज चापागाईले ६ ओटा माहुरीको घारबाट कृषि व्यवसाय सुरु गरी आधुनिक प्रणालिको प्रयोग गरी अहिले २ सय घार पुराएको र वार्षिक ४/५ लाख आम्दानि गर्ने गरेको सुनाउनुभएको थियो।
त्यस्तै अर्का कृषक संगिता हमालले पनि आधुनिक कृषि प्रणलिको प्रयोग गरी मनग्य आम्दानी गर्दै आउनुभएको छ।
यस्तै खाद्यय दिवसकै अवसर पारी कार्तिक १० गते भएको विद्यालय स्तरीय निबन्ध लेखन प्रतियोगितामा सर्बेउत्कृष्ठ हुन सफल विद्यार्थिहरुलाई समेत पुरस्कृत गरीएको छ।
भोकमरी विरुद्धको एकता हामी सबैको प्रतिबद्धता भन्ने शिर्षकमा भएको प्रतियोगितामा एभरग्रीन इंगलीस बोर्डिङ स्कुलकी एलिश्मा थापा प्रथम, त्रिभुवन आदर्श उच्च माविकि सुनिता मरासिनी द्धितिय, स्याङ्जा उच्च माविका प्रज्ञा जि.के सुवेदी तृतिय र भुपु सैनिक आवसिय उच्च माविका विवेक नेपाल सान्त्वना हुदै क्रमश नगद १ हजार, ८ सय, ७ सय र ५ सय प्रप्त गर्न सफल भएका थिए।
प्रतियोगितामा जिल्लाका २२ विद्यालयका ४१ जनाको सहभागिता रहेको थियो।
सम्पन्न सम्मान तथा पुरस्कार वितरण कार्यक्रममा प्रमुख जिल्ला अधिकारी जिवनप्रसाद वली, जिल्ला शिक्षा अधिकारी टोपबहादुर श्रेष्ठ, गैर सरकारी संस्था महासंघका रामचन्द्र गौतम, नेपालि कांग्रेसकी कविता गैरे, बागवानी अधिकृत विष्णुप्रसाद श्रेष्ठ लगायतले बोल्नुभएको थियो।
कृषक हरि सुवेदीको अध्यक्षतामा सम्पन्न कार्यक्रममा बरिष्ठ कृषि विकास अधिकृत चेतनाथ अधिकारीले कार्यक्रमको उद्देश्यमाथि प्रकाश पार्नुभएको थियो भने कार्यक्रमको संचालन नवराज भण्डारीले गर्नुभएको थियो।

क्याक्मी घटनाको माओबादीद्धारा खण्डन

अर्जुन काफले

स्याङ्जा ।
स्याङ्जाको क्याक्मीमा शुक्रबार राती संयन्त्रको बैठकमा सामान्य भनाभनमा भएको घटनामा माओवादी आक्रमण भएको भनी भाम्रक प्रचार गरेको भन्दै एकिकृत नेकपा माओबादीद्धारा खण्डन गरेको छ ।
एकिकृत नेकपा माओवादी स्याङ्जाले आइतबार एक प्रेस वक्तव्य जारी गर्दै सुलभ विद्युतीकरणको प्रकृयामा लागौ भन्ने पक्षलाई राज्यशक्तिको दुरुपयोग गरी गाँउ नै आतंकित पार्ने गरी ९ जनालाई गिरफ्तार गरेर तर्साउने प्रयास भएकोमा पार्टीको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको उल्लेख गरीएको छ ।
 एकीकृत नेकपा माओवादी स्याङ्जाका सचिव ताराप्रसाद भुषाल बिजयद्धारा हस्ताक्षरित विज्ञप्तिमा क्याक्मीमा भएको घटनाप्रति दुख व्यक्त गर्दै घटनामा परी घाइते भएका दुबै पक्षको शिघ्र स्वास्थ्य लाभको कामना गरिएको छ ।
विकास निर्माणको विषयमा भएको विवादलाई राजनीतिक आवरण दिई अतिरन्जित बनाएर समस्या बल्झाउने प्रबृत्तिप्रति खेद प्रकट गर्दै जिल्लामा शान्ति, सद्भाव, भातृत्व र सहिष्णुता कायम गर्न स्थानीय प्रशासन र राजनीतिक दलसँग कुनै पनि बेला छलफल गर्न तयार रहेको उल्लेख गरिएको छ । घटनामा ८ जना माओबादी, काग्रेस र एमालेका ८ जना घाइते भएका  थिए ।

जिल्लाको शैक्षिक गतिविधि हिजो र आज

जिल्लामा संस्थागत रुपमा विधालयहरुको स्थापना वि. सं. १९८० साल यता मात्र हुन थालेको पाइन्छ। वि.स. १९८० सालमा स्याङजामा भिषण पहिरो गयो । ठूलो सँख्यामा धनजनको क्षति भयो र पनि पीडा र व्याथामा परेकाहरुलाई राहत सहयोग भएन । जिल्लाका मुखिया जिमुवाहरुले पीडितहरुलाई सामान्य उदारता पनि देखाएनन् । त्यसै बेलाको पीडा र व्याथाले आलिकति चतनाको संचार भयो । पण्डित पुरोहितहरुलाइ परिवार भित्रबाट सिमित शिक्षा आन्य जातजातिसम्म पनि पुग्न गाल्यो । पढनपर्छ भन्ने भावना सबैमा देखिन थाल्यो । यसरी वि.स. १९८७ देखि वि.स. १९९७ साल सम्ममा पञ्चमुल, दवानचोक, भिरकोट सेरुङ्गा, वीरठाँटीको चुवा र लिमी ठापठानामा पुर्ण सरकारी पाठशालाहरु खुले । जसलाइ भाषा पाठशाला वा आधार पाठशाला भनिन्थ्यो । यति हुँदा पनि पाठ्यक्रम आनुसारका पाठ्यपुस्तक चाँहि थिएनन।
ति पाठशालाहरुमा वेद, आग्नि स्थापना , भास्वती, सिद्वान्त, कैमुदी र सारस्वतहरु मात्र पढाईन्थ्यो । बिषयको चयन बिधार्थिहरुले नै गर्थे । स्याङजामा आधुनिक शिक्षाको थालनि भने वि.सं. २०१० सालमा मात्र भयो । भारत ब्रिटिश सेनामा भर्ति भएर हिन्दी, आंग्रेजी र गणितमा फसक्लास ( हालको टेस्ट पास) गरेका सेवा निव्रित जमदार स्वर्गिय श्री गगनसिंह राना मगर स्याङजाको त्यो पहिलो विधालयका एकमात्र संस्थपक हुन। यसरी वि. सं. २०११ साल बैशाख ११ गते सतै पुलको मुखमा एक विधालयको विधिवत स्थापना भयो । यो विधालय श्री ५ को सरकारले तय गरेको पाठ्यपुस्तकहरु पढाइने पहिलो विधालय हो। जसको नाम श्री मात्रीभूमि विधामन्दिर हो !
Ram Bahadur K.C
Putali Bazar-9
Amdanda Syangja

Sunday, October 31, 2010

स्थानीयतहबाटै ९८ किवा विद्युत् उत्पादन

कात्तिक १३, स्याङ्जा । स्याङ्जाको विकट गाउँ चित्रेभञ्ज्याङ्का वासिन्दाले रू. ३ करोड १८ लाखको लागतमा पुतपुते जलविद्युत् योजना-२ सम्पन्न गरेका छन् । यसको उत्पादन क्षमता ९८ किलोबाट रहेको योजना निर्माण समितिका अध्यक्ष खिमबहादुर थापाले बताए । चित्रेभञ्ज्याङसँगै जोडिएको मग्याम चिसापानी गाविसस्थित वडा नम्बर ९, दोभानको पुतपुते खोलाबाट सो परिमाणको विद्युत् उत्पादन गरिएको हो । उत्पादित विद्युत्बाट सो गाविसका ८ सय ३४ घरधुरी लाभान्वित भएका छन् । उनीहरूले सरकारी दरमा बिजुली प्रयोग गर्न पाउने बताइएको छ ।

सो योजनामा स्थानीय बासिन्दाको रु. ८७ लाख, ऊर्जा विकास विभागको रू. १ करोड ३१ लाख, जिल्ला विकास समिति स्याङ्जाको रू. २० लाख, चित्रेभञ्ज्याङ गाविसको रू. ४ लाख लगानी रहेको छ । बाँकी रकममध्ये स्थानीयवासीसँग रू. ४१ लाख र मुक्तिनाथ विकास बैङ्कबाट ३५ लाख ऋण लिएको समितिका अध्यक्ष थापाले बताए । 

'योजना सम्पन्न गर्न ठूलो रकम खर्च भए पनि बिजुली बाल्न पाएकोमा सबै खुशी छन्,' उनले भने, 'उपभोक्ताबाट उठेको रकमले पहिला बैङ्कको ऋण तिर्ने छौँ ।' पुतपुते जलविद्युत योजना २०६५ सालको अन्त्यबाट शुरू भई गत असोजको दोस्रो हप्तामा पूरा भएको थियो । योजनाको दशैँअघि परीक्षण प्रसारण गरिएको हो ।

एक हप्तादेखि गाउँ पूरै झिलीमिली भएको योजना निर्माण समितिका सल्लाहकार मनोरथ शर्माले बताए । पुतपुते खोलाबाटै मग्याम चिसापानी गाविसका जनताले विगत २ वर्षदेखि करीब ८० किलोबाट क्षमताको विद्युत् उत्पादन गरी उपभोग गर्दै आएका छन् । पछिल्लो पटक सम्पन्न  योजनालाई पुतपुते दोस्रो नामकरण गरिएको छ

पञ्चेबाजाले बुझायो कन्डम दिवस

स्याङ्जा, कार्तिक १३ -
'विहे पो रहेछ कि क्या हो ?' पञ्चेबाजाको धुन सुनेर पुतलीबजारकी मनमाया श्रेष्ठले  भनिन् । बाजाको धुन सुनेर अचम्म मान्दै घरबाट निस्किन् । उनले धेरै समयपछि पञ्चेबाजाको धुन सुनिन् ।

लहरै प्लेकार्ड बोकेर हिँडेका मानिस घरी-घरी गीत पनि गाउँथे र नाच्थे पनि । भेटेका मानिसलाई कन्डमसमेत बाड्थे । यसरी बाँडिएको कन्डम लिन कतिले लाज माने कतिले डर । कोहीले लिएर खल्तीमा राखे र कतिले बाटोमै फ्याके । जे गरे पनि घर-घरबाट निस्किएर हेरे र उनीहरूले कन्डम दिवस भन्ने थाहा पाए ।

यस पटकको राष्ट्रिय कन्डम दिनलाई पञ्चेबाजाले धेरै प्रचार प्रसारको काम गरेको अनुभव गरे स्याङ्जा सर्पोट गुप्रका कार्यक्रम संयोजक विजय ज्ञवालीले । उनले भने, 'सयांै मानिसले नसक्ने काम एउटै धुनले गरिदियो ।'

जिल्ला एड्स समन्वय समितिको आयोजनामा जिल्लाका ठूला बजार पुतलीबजार, वालिङलगायतका स्थानमा बाजा, गीत, नाच र खेलसहित कार्यक्रम सम्पन्न गरियो ।

रमाइला कार्यक्रम आयोजना भएका कारण सूचना दिनसमेत सजिलो भएको थियो । बाजा र गीत सुन्न मानिस जम्मा भएका थिए । त्यही मेसोमा आयोजकले 'कन्डमको सही प्रयोग गरौं, प्रयोग गर्न लाज नमानांै' भन्ने सन्देश सुनाइहाले ।

यसरी कार्यक्रम गरेकामा जापनिज स्वयंसेवी नुतन र विनिता पनि अचम्म परे । जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयमा काम गर्ने नाओको इनाडोमे नेपाली नाम विनिताले भनिन्, 'सूचना दिने र प्रचार प्रसार गर्ने यो सजिलो र राम्रो तरिका

रहेछ ।' 'दोहोरो सुरक्षाका लागि कन्डमको पहुँच बढाआंै' भन्ने नारा बोकेर र्‍यालीमा सहभागी भई बजार डुलेका सरकारी तथा गैरसरकारी कार्यालयका प्रमुख र सर्वसाधारण सूचनामूलक गीत गाएर नाचे ।

पत्रकारलाई सम्मान

कन्डम दिवसको अवसर पारेर जिल्लामा एचआईभी एड्सको क्षेत्रमा उत्कृष्ट समाचार लेखेबापत पत्रकारद्वय प्रदिप कोइराला र लोकनाथ मरासिनीलाई सम्मान गरिएको छ ।

पुतलीबजारमा आयोजित कार्यक्रममा प्रमुख जिल्ला अधिकारी जीवनप्रसाद वलीले मरासिनी र वालिङमा आयोजित कार्यक्रममा डाक्टर समाज गौतमले कोइरालाई जनही १५ सय रुपैयाँ र प्रमाणपत्रले सम्मान गरेका थिए ।

जिल्ला एड्स समन्वय समितिको छनोटमा गत वर्षदेखि २ पत्रकारलाई यो पुरस्कार दिइँदै आइएको छ ।